Zehirsiz tarım mümkün mü? Son yy’da artan nüfusu beslemek adına pek çok tarımsal devrim yapıldı. Ancak bu devrimlerden biri olan tarım ilaçları verim ve kalite artışının yanında bazı kötü sonuçlara da sebep oldu.
Yeşil Devrim’in Kısa Geçmişi
Nüfusun hızla artmasından dolayı yaşanan en öncelikli kaygı tarımsal üretimin artan nüfusu besleyip besleyemeceğidir. Bu kaygı sadece günümüzde duyulan bir kaygı değildir. Geçmişte de özellikle 19. Yüzyılda İngiliz istatistikçi Maltus tarafından da gündeme getirilmiştir. Maltus sanayi devrimi sonucunda artan nüfusun gelecekte hali hazırdaki tarımsal üretim ile doyulamayacağını savunmuştur. Bu olumsuz tabloya karşın 1950’lı yıllarda ortaya çıkan tarımdaki yeşil devrim Maltus’un öngördüğü bir geniş kapsamlı kıtlığın olmasına engel olmuştur. Yeşil devrimden kasıt tarımda kimyasal ve gübrelerin kullanımını yaygınlaştırıp bunun sonucunda tarımsal üretimin artırılmasıdır. Yeşil devrimin sonucunda tarımda makineleşme ve kimyasal kullanımı artmış ve monokültürde tarım yaygınlaşmıştır. Bu sayede özellikle 2. Dünya savaşı sonrasında hızlı artan nüfusun ihtiyaçları karşılanabilmiştir. Bu duruma karşın sürekli artan kimyasal ilaç ve gübre kullanımı günümüze gelinceye dek birçok farklı problemlerin de ortaya çıkmasına neden olmuştur.
Herbisit ve Pestisit
Öncelikli sorun çiftçilerin endüstriyel olarak tabir edebileceğimiz bu tarımsal yöntemde sorunlar yaşaması ile ilgilidir. Herbisit (bitki öldürücü) ve pestisit (böcek öldürücü) kullanımına dayalı tarımda her geçen daha çok ilaç ve gübrenin kullanımına ihtiyaç duyulmaktadır. Bu durum çoğu çiftçiyi ekonomik anlamda dar boğaza sokmakta hatta Hindistan başta olmak üzere birçok çiftçi borçlarından dolayı hayatına son vermektedir. Yeşil devrim’in yarattığı en önemli sorun ise tarımda kullanılan herbisit ve pestisit ilaçların kanserojen etkisi ile ilgilidir. Günümüzde tüm dünyada yaşanan kanser vakalarındaki artışın en büyük nedeni bu ilaçların tarımda kullanılması olarak gösterilmektedir. Hatta yakın zamanda Almanya’daki bir çiftinin kanser olmasına neden olduğunu düşündüğü tarımsa ilaç nedeni ile Monsanto şirketine dava açtığı bilinmektedir. Bu davanın sonucunda tarım ilaçları üreten Monsanto şirketi 2 milyar dolar ceza ödemeye mahkum edilmiştir. Yaşanan bu gelişmeler tarımsal ilaç üreten şirketlere karşı toplumsal bir tepkinin oluşmasına da neden olmuştur. Tarımsal üretimi arttırmak adına kullanılan pestisit ve herbisitler bu yüzden artık birçok topluluk tarafından tarımsal ilaç olarak değil tarımsal zehir olarak tanımlanmaktadır.
Modern tarımdaki temel sorun
Yeşil devrim ile birlikte tarımdaki üretim miktarı niceliksel olarak artmıştır buna karşın kullanılan ilaçlar ile birlikte doğal denge bozulmuştur. Doğal dengenin bozulması farklı zararlı otların ve böceklerin oluşmasına ve bahsedilen tarımsal ilaçların daha fazla kullanılmasına neden olmaktadır. Kısaca açıklayacak olursak yoğun tarımsal ilaç kullanımı bir kısır döngü oluşturarak zaman içinde daha da çok ilaç kullanımına neden olmaktadır.
Zehirsiz tarım mümkün!
İlaç kullanımının yoğun olduğu tarım biçimlerine alternatif tarım biçimleri de vardır. Öncelikle şu belirtilmeli ki bahsedilen modern tarım biçiminin hali hazırda savunulmasının nedeni hızla artan dünya nüfusu sonucu tarımsal üretim ihtiyacıdır, fakat dünyadaki gıda israfı tarladan sofraya gelinceye kadar büyük bir pay sahibidir. Dünyadaki gıda israfının hali hazırda önlenmesi bile kendi başına dünyadaki açlığın bitirilmesine neden olacaktır. Bu durumun dışında bugün Türkiye’de de ilgili çalışmaların olduğunu bildiğimiz biyolojik mücadele, yeşil devrimin doğayı tahrip eden sistemine alternatif oluşturmaktadır. Biyolojik mücadeleden kasıt tarımsal zararlıların doğal yöntemler ile doğaya zarar vermeden yok edilmesidir. Örneğin bahsettiğim bu tarım yönteminde eğer bir böcek ile mücadele edilmek isteniyorsa başka bir böcek kullanılarak mücadele edilmelidir. Unutulmamalıdır ki yukarıda bahsettiğim tarımsal zararlılara karşın üretilecek bitki ve hayvanlar ancak üniversiteler ya da ilgili enstitüler tarafından geliştirilebilir. Ayrıca tarımdaki yeni gelişmeler de tarımsal ilaçların kullanımını önemli ölçüde azaltabilmektedir. Örneğin topraksız tarımda üretilen gıdalar izole bir ortamda üretildiği için tarımsal ilaçlara ihtiyaç büyük ölçüde azaltılabilmiştir. Kısacası istenildiği taktirde zehirsiz tarım mümkündür.
AB’de tarım ilaçlarına karşı politikalar geliştiriliyor
Avrupa Birliği Komisyonu , “Çiftlikten Sofraya Strateji” başlıklı tarım ve gıda aksiyon planı ile 2030’a kadar pestisit kullanımını %50 azaltmayı hedefliyor. Aynı plan dahilinde kimyasal gübre kullanımı da %20 azaltılmaya çalışılacak. Bu durum konu hakkında önemli bir gelişme olarak değerlendirilebilir.
