Gelişmemiş ve gelişmekte olan ülkelerde açlık/kıtlık sorununu ortadan kaldırmak için daha önce “Golden Rice” adında genetiği değiştirilmiş bir pirinç geliştirilmişti. Bu pirinç, kıtlığa ne kadar çözüm oldu bilmiyoruz ancak bu pirincin artık bir üst versiyonu çıktı. Yani eskisi daha da geliştirildi ve içine bir kaç önemli besin elementi daha eklenti.
ETH araştırmacıları, sadece pirinç tanelerde demir ve çinko seviyelerini arttırmakla kalmayıp, ayrıca A vitamini öncüsü olarak beta-karoten üreten yeni bir besleyici pirinç çeşidi geliştirdi. Bu, mikro besin yetersiz beslenmeyi ya da gelişmekte olan ülkelerde yaygın görülen “gizli açlık”ı azaltmaya yardımcı olabilir.
Plastic Aesthetic Surgery With Best Dental Clinic In UAE
Neredeyse her saniyede bir kişi günlük kalori gereksinimlerini karşılamak için pirinç yiyor. Bir prinç tüketmek açlığı durdurur ancak gerekli mikro besin maddelerinin çok azını içerir veya hiçbirini içermez. Sonuç olarak, insan nüfusunun büyük bir bölümü özellikle Asya ve Afrika’da yetersiz beslenmektedir. Bahsi geçen kıtalarda yaşayan insanlar sağlıklı kalmak için yeterli miktarda demir, çinko ve A vitamini alamıyorlar. Demir alımının yetersizliği anemi ile sonuçlanır, beyin gelişimini geciktirir, kadınlar ve bebekler arasında mortaliteyi (ölüm oranını) arttırır. Eğer çocuklarda A vitamini eksikliği varsa ve bu eksiklik görme bozukluklarını neden olabileceği gibi giderilememesi durumunda körlüğe dönüşebilirler. Ayrıca bu çocuklarda bağışıklık sistemi zayıflar ve sıklıkla kızamık, ishal veya sıtma gibi bulaşıcı hastalıklara neden olur.
A vitamini eksikliğine karşı Altın Pirinç
Yetersiz beslenme ile mücadele etmek için, Ingo Potrykus liderliğindeki ETH araştırmacıları, 2000 yılında zaten “Altın Pirinç” olarak bilinen yeni bir pirinç çeşidi geliştirmişlerdi. Araştırmacılar, pirinç tanesinin endosperminde A vitamini öncüsü olan beta-karoteni üretebilen ilk genetiği değiştirilmiş pirinç çeşidinden biriydi. Altın Pirinç daha sonra geliştirildi ve başta Güneydoğu Asya olmak üzere birçok ülkede ıslah programlarında kullanılmaya başlandı. Diğer mikro besin yetersizliklerine cevap vermek için, örneğin, ETH Zurich ve diğer ülkelerdeki Profesör Gruissem’in Bitki Biyoteknolojisi Laboratuarı’ndaki araştırmacılar, pirinç ve buğday tohumlarındaki artmış demir seviyeleri ile besleyici pirinç çeşitleri geliştirdiler.
All of the new transgenic rice varieties have one thing in common, however: they can only provide one particular micronutrient. Until to date, combining several micronutrients into one rice plant was a dream that had not been realized.
Yeni transgenik (GDO/GMO) pirinç çeşitlerinin hepsinde ortak bir nokta vardır, fakat: bu transgenik pirinçler yalnızca belirli bir mikro besin maddesi sağlayabilirler. Bugüne kadar, birkaç mikro besin maddesini bir pirinç bitkisi ile birleştirmek hayata geçirilmemiş bir olaydı.
İlk çok besinli pirinç
Şimdi, ETH Zürih’te Bitki Biyoteknolojisi Laboratuvarı’nın kıdemli bilim adamı olan Navreet Bhullar başkanlığındaki bir grup araştırmacı, multi besleyici pirinç oluşturmada başarılı olduklarını bildirdiler. Sonuçlar kısa süre önce Scientific Reports dergisinde yayınlandı.
Araştırmacı ve doktora öğrencisi Simrat Pal Singh, pirinç bitkilerini genetik olarak değiştirerek, yeterli miktarda demir ve çinkoya ek olarak, normal varyetelere kıyasla hububat endosperminde önemli miktarda beta-karoten üretmeyi başardı. Bhullar, “Sonuçlarımız, demir, çinko ve beta karoten gibi birkaç önemli mikro besin maddesinin sağlıklı bir beslenme için tek bir pirinç bitkisinde birleştirilmesinin mümkün olduğunu gösteriyor“.
Bilimsel olarak, başarı, pirinç genomuna tek bir genetik lokus olarak eklenebilen, mikro besin maddesini iyileştirmesi için dört adet gen içeren, bir gen kutusu mühendisliğiydi. Bu, demir, çinko ve beta-karoten düzeylerinin, çeşitli ülkelerin pirinç çeşitlerinde genetik çaprazlarla eşzamanlı olarak artırılabileceği avantajına sahiptir. Aksi takdirde pirinç tanelerinde geliştirilmiş mikrobesin içeriğine ulaşmak için pirinç hatlarını bireysel mikro besinlerle karıştırmak gerekecektir.
Bhullar ve doktora öğrencileri, bu kavramın kanıtını oluşturmak için birkaç yıl çalıştılar. Çok besinli pirinç hatlarının taneleri orijinal japonika pirinç çeşidine göre daha fazla beta-karotene sahip olmasına rağmen, beta-karoten içeriği, Altın Pirinç’in gelişmiş varyantı olan Altın Pirinç 2’den on kat daha düşük olabilir. Araştırmacı “Ancak şu anda tüketilen beyaz pirincin yüzde 70’i çok besleyici pirinç çeşidi ile yer değiştirirse, beslenmede zaten yeterli demir ve çinkoya ek olarak vitamin A desteğini belirgin bir şekilde artırabilir” diyerek önemini vurguluyor.
Sera içerisinde test edilen çok besinli pirinç çeşidi
Yeni çok besinli pirinç hatları hala test aşamasında. Şimdiye kadar bitkiler serada yetiştirildi ve mikro besin içeriği açısından analiz edildi. Bhullar, “Hatları daha da geliştireceğiz” diyor. Ek olarak Bhullar, “seralarda oldukları gibi mikrobesin nitelikleri ve tarımsal özellikleri aynı derecede sağlam olup olmadığını belirlemek için sınırlı saha araştırmalarında bitkilerin test edilmesi planlanmaktadır” diyor.
Bhullar hopes that the new rice lines will be tested in the field next year. But she does not know yet when they are ready for production in farmer’s fields. “It will probably be five years before the multi-nutrient rice can be used to reduce hidden hunger,” she says.
Bhullar, yeni pirinç hatlarının gelecek yıl sahada test edileceğini umuyor. Ancak üretici tarlalarında üretim için hazır olup olmadıklarını henüz bilmiyor. “Muhtemelen çok besinli pirincin “gizli açlığı” azaltmak için kullanılabilmesi için önümüzde beş yıl var” diyor.
Çeviriyi yaparken aklımdan deli sorular geçti. Çünkü GDO yu çok onaylayan biri değilim. Kıtlık, açlık bunlar bana fasa fiso geliyor. Afrika ve Asya ülkeleri için tuzluluğa ve kuraklığa dayanıklı çeşitler geliştirmek (melezleme yoluyla ya da anaç geliştirerek) daha etkili olur diye düşünüyorum. Aslında anlatacaklarım çevirdiğim yazının 10 katı kadar yer kaplayabilir ama kısacası GDO/GMO bana samimi gelmiyor. Dilerseniz bunu yorum kısmında tartışabiliriz. İçimi boşaltmam lazım 🙂
Kaynak: https://phys.org/news/2017-08-multi-nutrient-rice-malnutrition.html
Çeviri: Levent KIRCA