Türkiye’de de üretimine başlanan stevia bitkisi özellikle Akdeniz Bölgesinde olmak üzere Türkiye’de de yaygın bir biçimde üretilebilir bir bitki olarak karşımıza çıkmaktadır.
Şeker üretimi 1900’lü yıllar ile birlikte bir tür kalkınma ve sanayileşme politikası haline gelmiştir. Özellikle bizim gibi geç sanayileşmiş ülkelerde şeker pancarı temelli şeker üretimi tarımsal sanayinin temel lokomotifi olmuştur. Yaşanan bu sanayi hamleleri ile birlikte geçmişte lüks tüketim maddesi olarak görünen şeker endüstriyel toplumda kolay ulaşılabilir bir gıda haline gelmiştir. Şeker her ne kadar gelişmekte olan ülkeler için büyük kazanımları olsa da bugün özellikle diyetisyenler tarafından eleştirilen bir gıda olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu gıdanın bitkisinin yüksek kalori içermesi günümüzde tüm dünyada yaygınlaşan obezitenin temel nedeni olarak görülmektedir.
Şeker Fabrikalarının önemi
Türkiye’de de cumhuriyetin kurulması ile birlikte şeker üretimi sanayileşme hamlelerinde en öncelikli yatırımları oluşturmuştur. Özellikle şeker fabrikalarının kurulduğu şehirler hızlı bir biçimde gelişme göstermiştir. Şeker fabrikaları kurulduğu şehirlerin sanayi bakımdan gelişmesinin yanında tarımsal anlamda da olumlu etkileri olmuştur. Fabrikanın kurulduğu bölgede şeker pancarı üretiminin yangınlaşması ve fabrikanın atığı olan şeker küspesinin hayvancılıkta yem olarak kullanılması tarım ve hayvancılık açısından bölgesel kalkınmayı sağlamıştır.
Şeker fabrikaları ve şeker üretiminin Türkiye’de tekrardan gündeme gelmesi ise 2018 yılında gerçekleştirilen özelleştirme hamleleri ile birlikte olmuştur. Şeker fabrikalarının geleceğinin tehlikede görünmesi sadece bölgesel ekonomilerde sorun yaşanması ile ilgili sorunlara yol açmamış bunun ile birlikte gıda güvenliği hakkında da endişelere neden olmuştur. Gıda güvenliğindeki endişelerin başlıca nedeni nişasta bazlı şekerlerin, pancar şekerinin yerine geçme tehlikesin bulunmasıdır. Nişasta bazlı şeker mısır, patates gibi bitkilerden üretilen bir tür yapay şekerdir. Bahsettiğim bu şeker biçimi özellikle gıda sanayisinde maliyetinin az olmasından dolayı tercih edilmektedir. Bu duruma karşın nişasta bazlı şekerin insan sağlığına etkileri büyük tartışma yaratmaktadır. Bu şekerin tüketimi kanser ve obezite gibi sağlık sorunlarına yol açacağı düşünülmektedir. Türkiye’deki son gelişmelerde de yaşanan korku, şeker pancarı üretimin alması ve bunun sonucunda nişasta bazlı şekerlerin kullanımının artmasına yöneliktir.
Stevia bitkisi çözüm olabilir mi?
Stevia Türkçe karşılığı ile şeker otu bitkisi ilk olarak Güney Amerika’da kullanılmaya başlanmış bir bitkidir. Bu bitkinin özelliği sofra şekerine göre 200 kat daha tatlı olmasıdır. Aynı zamanda da bu bitki şeker gibi tatlı olmasının yanında sıfır kalorili bir besin olarak karşımıza çıkmaktadır.
Doğal bir biçimde üretildiği takdirde bu bitkinin pancardan üretilen şekerden farklı olarak diyabet ve obezite gibi sorunlara yol açmayacağı çeşitli kaynaklarca dile getirilmektedir.
Türkiye’de de üretimine başlanan stevia bitkisi özellikle Akdeniz Bölgesinde olmak üzere Türkiye’de de yaygın bir biçimde üretilebilir bir bitki olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu bitki şeker pancarı gibi çok su istemesinin yanında nemli havaların olduğu bölgelerde yetiştirilebilmektedir.
Sonuç olarak;
Kısaca özetleyecek olursak stevia bitkisinin sofra şekerine göre 200 kat daha tatlı olduğundan dolayı şeker pancarına göre daha verimli bir bitki olduğunu söyleyebiliriz.
Bunun yanında sıfır kalorili olması ve kanserojen bir etkisinin henüz saptanmamış olması bu bitkiyi şeker pancarı ve nişasta bazlı şekere göre daha sağlıklı bir yere koymaktadır. Türkiye’de de stevia bitkisinin yetiştirilebilmesi durumu bu bitkini şeker fabrikalarının özelleştirilmesi ile yaşanan sorunlara çözüm olmasında vesile olabilir. Buna karşın Türk insanının bu bitkiye vereceği fiziksel tepki ve damak tadına uygun olup olmaması ise bu bitkinin bilinmeyen yönü olarak karşımıza çıkmaktadır.
