Yeni bir araştırma bizlere şunu gösterdi, orman restorasyonunun iklim değişikliği üzerinde azaltma potansiyeline erişmesi için düşünce değişikliğine ihtiyacı var.
Tüm orman ve peyzaj restorasyon çalışmaları ve projeleri araziye ve bitki tohumlarına ihtiyaç duyar. Uluslararası anlaşmalar ve kılavuz ilkeler, artık restorasyon planlaması esnasında erozyon kontrolünden görev süresi sorunlarına kadar arazinin hem biyofiziksel hem de politik boyutlarını dikkate almanın gereğini büyük ölçüde kabul etmektedir. Buna karşılık, ağaç tohumunun kalitesi, bulunabilirliği ve bu alana erişim, üst düzey politika ve planlamada çok az ilgi görmüştür. Ve yine de, sadece milyon hektar bozulmuş orman alanının yeniden tesis edilmesi için bir milyondan fazla fideye ihtiyaç duyalabilir.
Bu fidelerin ne oldukları, nereden geldiği, nasıl seçildiği, üretildiği ve kim tarafından alındığı ve kim tarafından seçildiği, ormancılık ve peyzaj restorasyonunun etkili olması ve iklim değişikliği de dahil olmak üzere beklenen faydayı sağlamak için bunların basit olmadığı aksine teknik konular olduğu unutulmamalıdır.
50’den fazla ülkenin restorasyon projelerini inceleyen yeni bir araştırma, birçok projenin, amaçlarını gerçekleştirmek için uygun ağaç tohumunu seçme ve bunlara erişme konusunda mücadele ettiğini gösteriyor. Örneğin, projelerin yarısının, tohumun uygulanabilir ve yeterince çeşitliliğini sağlamak için herhangi bir tohum seçim kriteri mevcut değil – ve yine de beş projeden dördü tohum pazarlarında aradıklarını bulamıyordu.
Genetik çeşitlilik eksikliği veya uygun tohumun bulunamaması, fide büyümesi ve gelişimi, verimlilik, zararlılara ve hastalıklara karşı direnç ve çevresel değişime uyum kapasitesinin azaltılması gibi faktörler restorasyon başarısı üzerinde derin etkilere sahiptir. Anketi yanıtlayan kişiler ankete katılanların projeleri için pratik anlamda etkileri olduğunu belirtmiştir: %47’si genellikle yüksek maliyet, %41 gecikme yaşarken %35’lik kesim, dikim materyalleri ile ilgili sorunlar yüzünden aynı alanı (ormanlık alan) tekrar kurmaya başlamıştır.
İklim değişikliği konusunu hafifletmeyi amaçlayan projeler, endişe verici özellikte, çoğunlukla iklim değişikliğinin hafifletilmesine yönelik olmasına rağmen bitkiye gereken ilgi ve bakım zayıftır ve bu nedenle de başarısızlık olasılığı en yüksek olan projelerdir.
İklim değişikliği azaltma hedefleri için ilave kötü haber, restorasyon uygulayıcılarının genellikle restorasyon alanından birkaç kilometre içerisinden kaynaklanan ‘yerel’ tohumları tercih etmeleri. Genellikle, bu tür tohum kaynaklarının, saha koşullarına en iyi uyarlandıklarını varsaymaktadırlar – özellikle iklim değişikliği ışığında, araştırmadan çok az destek alan bir görüş. Dahası, restorasyon için hedef peyzajlardaki kalan ormanlar genelde bozulmakta ve yetersiz büyüme ve hayatta kalma olasılığı yakın cins tohum üretmektedir. Restorasyon alanından keyfi kesme mesafeleri yerine tohum kaynaklarının genetik canlılığını vurgulayarak, tohumun kaynaklandığı alanı genişletmek ihtiyatlı olacaktır.
Ülkeler başarısızlık oranlarını azaltmak ve orman ve peyzaj restorasyonunu iklim açısından olumlu yönde artırmak için ne yapabilir?
Çalışmanın önde gelen yazarı ve Bioversity International’ın Associate Scientisti olan Riina Jalonen, “Ne yazık ki hızlı bir düzeltme yoktur: ağaçların genellikle tohum üretmeye başlaması için birkaç yıl, bazı durumlarda on yıllar alıyor” diyor. “Bu nedenle, gelecek yılların restorasyon ihtiyaçları için tohum arzının bugün gerçekten planlanması gerekiyor”.
“Ülkeler, tohum arzı ve restorasyon hedeflerine ulaşma önceliği talebinde ulusal değerlendirmeleri başlatmalıdır. Tohumluk ihtiyaçları sadece proje seviyesinde değerlendirilirse arz sıkıntısı gözlenmeye devam ediyor ve etkili bir şekilde ele alınamıyor “diye belirtiyor Jalonen.
Şu anda, dünya çapında büyüyen restorasyon sözleri tohum kaynaklarının geliştirilmesi ve korunması için artan taahhütlere sahip değildir. Bu, önümüzdeki yıllarda restorasyon uygulayıcıları için artan sıkıntıyı daha da büyütüyor. Gelgiti değiştirebilir miyiz?
Wiley Online Library üzerinden makalenin tamamını okuyabilirsiniz.
Bu araştırma CGIAR Research Program on Forests, Trees and Agroforestry bir parçaıdır ve CGIAR Fund Donors tarafından desteklenmektedir.