Bu bitki kamufle oluyor! Hayvanlar ve bitkiler doğada var olabilmek için sayısız renge bürünür, sayısız şekle girerler.
Kimi bitki türleri kendine tozlayıcıları çekmek için rengarenk çiçekler açar, kimleri de kendini zararlılardan korumak için epidermisini farklılaştırıp diken oluşturur.
Hatta ve hatta esasında etçil bir tür olan martılar bile gevrek yemeye alışabilir.
Fritillaria delavayi ise kendi soyunu devam ettirmek ve soğanlarını insanlardan korumak için bir yol bulmuş gibi gözüküyor.
Bu bitkiyi özel kılan şey nedir?
Fritillaria delavayi‘nin soğanlarından üretilen özüt yüzyıllardan beri Çin bölgesinde alternatif tıp amacıyla kullanılıyor. Çin’in Güney Batısında bulunan Himalaya ve Hengduan dağlarında yetişen bu bitki türü Çinliler tarafından oldukça rağbet görüyor. Öyle ki bu bitkiyi elde etmek için deyim yerindeyse sıraya giriyorlar. Bunun sebebini hem o bölgedeki Çin halkının bu tedavi yöntemini güvenilir bulması hem de ticaretinde oldukça paralar döndüğünü söyleyebiliriz sanırım, çünkü bu bitkinin kilosu yaklaşık 4.000 Türk Lirasına denk geliyor. Lakin bir kilo özüt elde etmek için 3.500 tane Fritillaria delavayi soğanı gerektiğini unutmamak lazım.
Öyle ki esasında yeşil ve gayet fark edilebilir olan bu bitkinin bir tanesini bulmak bile oldukça güç olabiliyor. Çünkü çok fazla hasat yapıldığından dolayı bitki kendini korumak için adaptasyon geçirmiş. Fritillaria delavayi Çinlilerin bu öksürük çaresini arayışına karşı kendini saklıyor gibi gözüküyor. Çinlilerin bu bitkiyi elde etme çabasına karşılık zamanla kendini adapte eden bu bitki, saklandığı taşların arkasında adeta kamufle oluyor. Bu adaptasyonu sayesinde hem hayatını hem de neslini devam ettirme şansını buluyor.
Hayvanlara karşı bir savunma sistemi olarak adaptasyon geçirdiklerini düşünebilirsiniz. Kunming Enstitüsünde görev yapan Yang Niu 5 yıl süren çalışmasının ardından otobur hayvanların bu bitkinin doğal düşmanı olabileceğine karşı hiçbir kanıt bulamadı. Yang Niu bu bitkinin otçul bir doğal düşmanı olmadığını söylüyor.
Current Biology dergisinde yayınlanan bir araştırmaya göre bu Fritillaria delavayi insanların onları arayıp hasat ettiği alanlarda, hasat edilmeyen alanlara nazaran daha fazla kamufle edildiklerini ortaya koyuyor.
Arazide gizlenmenin de bazı dezavantajları vardır değil mi? Mesela polenleme konusunda; artık o göz alıcı soğan renkli değil, belki de tozlayıcılar bile bitkiyi fark etmeyecek. Fotosentez konusunda da problemler yaşanabilir. Tüm bunlara rağmen adapte olmuş ve hayata tutunmuş. İşte insanların bir bitki florasında nasıl etkili olabileceğinin bir örneği. Hayatta kalmak için bütün fizyolojisini değiştirerek adapte olan bitki Fritillaria delavayi.
Kaynak: These plants seem like they’re trying to hide from people
İleri Okuma:
Y. Niu, M. Stevens and H. Sun. Commercial harvesting has driven the evolution of camouflage in an alpine plant. Current Biology. Published online November 20, 2020. doi: 10.1016/j.cub.2020.10.078