Aç bir tırtıl olsanız ve bir bitki ya da başka bir tırtıl yemek arasında seçim yapmayı fırsatınız olsa, hangisini seçerdiniz?
Bilim adamları eğer bitki yeterince zararlıysa, size dost olan bir tırtıl buldular… Size dost çünkü bitkilerinizden uzak duruyor…
Nature Ecology de yayınlanan bir araştırmada, bilim adamları domates bitkilerinde koruyucu bir tepki uyandıran bir kimyasal madde geliştirdiler ve tırtılların bitki yemek yerine yamyam olduklarını gördüler.
Araştırmanın başında gelen University of Wisconsin – Madison’taki evrimci bir ekolojist olan John Orrock “Bitki, tırtıl için menüyü yeniden düzenliyor ve diğer tırtılları en uygun seçenek haline getiriyor” dedi.
Ekibinin bulguları, bitki savunma sisteminin düşündüğümüzden çok daha sofistike olduğunu gösteren artan bir araştırma grubunu destekliyor. Bitkiler koşamaz veya gezemez, ancak otoburların zihinlerini değiştirebilecek güçte stratejilere sahiptirler.
Savaş, bir böcek bitkiyi ısırdığında başlar ve bu da bir bağışıklık tepkisi olarak savunma tepkisini tetikler. Bitki, toksik, çekici olmayan veya sindirimi zor kimyasallar üretir. Örneğin, yüksek dozlarda toksik olan kafein ve nikotin, tütün ve kahve bitkilerinin savunma tepkilerinin yan ürünleridir.
Orrock ve meslektaşları, kireç veya çiçekler gibi kokan metil jasmonat isimli bir kimyasalın domates bitkilerinde bu savunma mekanizmasına neden olabileceğini biliyordu. Ayrıca domates bitkilerinin yapraklarını yiyen tırtılların gittikçe zorlaştıklarında birbirlerine dönüşeceğini de biliyorlardı.
Bilim adamları, bir bitki savunma sisteminin, bu davranışları birleştirdikleri takdirde tırtılları nasıl etkileyeceğini merak ediyorlardı.
Domates bitkilerine dereceli savunma seviyeleri oluşturmak için domates bitkilerine ya nötr bir madde ya da değişen miktarda metil jasmonat püskürtülürler. Orrock, “Metil jasmonatını sıkıyorsun, bitki daha kötü şeyler yapıyor” dedi.
Sonra her bitkiyi sekiz tırtıllı bir alana koydular ve tırtılların iki seçeneğe nasıl davranacağını görmek için sekiz gün boyunca bu alanı izlediler: Bitki yiyen tırtıllar ya da birbirini yiyen tırtıllar…
Tırtıllar beslenmek için birbirlerine sulanmadan önce bitkileri çıplak çubuklara kadar ekstra bir savunma yapmadan afiyetle yediler. Ancak çok sayıda metil jasmonat ile püskürtülmüş iyi korunmuş bitkilerle karşı karşıya kalan tırtıl domates yapraklarını yemeği erkenden bıraktı. Ardından tıpkı ıssız adaya düşen insanların birbirlerine karşı sergiledikleri saldırganların işlendiği klasik film senaryolarında olduğu gibi tırtılların birbirine döner ve bam bam bam …
Dr. Orrock, deneyi sekiz tırtılla başlatırıyoruz ve geriye bir ya da iki tırtıl kalıyor diyor.
Bilim insanlarının söylediği gibi, bu etkileşimi daha büyüleyici yapan şey, bazı bitkilerin savunma mesajlarını hem kendi içinde hem de diğer bitkiler arasında havadan geçen kimyasallar yoluyla iletme biçimidir. Bir bitki saldırıya uğradığında, bitkinin karşı tarafındaki veya aynı türün komşularındaki yapraklar, bu kimyasalları tespit eder ve erken savunma planlar.
Ve, alışılmadık olmasına rağmen, sinyalizasyon türler arasında da çalışabilir: Davisand Kaliforniya Üniversitesi’ndeki bitkiler ve otçullar arasındaki etkileşimleri inceleyen bir ekolojist olan Richard Karban, örneğin Sagebrush, domates ve tütün bitkileri savunma mesajlarını paylaşabilir.
Orrock ve meslektaşları şimdi bu hava iletişiminin, gerçek dünyadaki koşullara daha yakın koşullardaki bitkiler için ne anlama geldiğini araştırıyor. Örneğin, bir tırtıl, yamyamlaşmadan (bir başka tırtıla saldırmadan) önce kendini savunan bir bitkiden diğer bitkiye geçecek mi? Ve öyleyse, diğer bitki herhangi bir saldırı için hazır olacak mı?
Dr. Karban said he thinks better understanding of these interactions could one day make us less dependent on pesticides, but he’s more excited about shedding light on the krogerfeedback underappreciated complexity of plants.
Dr. Karban, bu etkileşimlerin daha iyi anlaşılmasının bir gün pestisitlere daha az bağımlı hale gelebileceğini, bundan ziyade bitkilerin yeterince bilinmeyen karmaşıklığına ışık tutacağı için heyecanlı olduğunu söyledi.
Ayrıca Dr. Karban; “Bitkilerde burun yok ve yine de açıkça kokuları algılayıp yanıtlayabiliyorlar. Onların gözleri yok ama yine de ışık ortamına karşı çok hassaslar “dedi.
Kaynak: https://www.nytimes.com/2017/07/11/science/tomato-plants-caterpillars-cannibalism.html?rref=collection%2Fcolumn%2Ftrilobites
TR Çeviri: Levent KIRCA | Tarım Haberleri