Stirling Üniversitesi’ndeki bilim insanları, Shetland’da evriminin son 200 yılda gerçekleştiğini düşündükleri yeni bir bitki türü keşfetti.
Yeni bitki, Viktorya döneminde İngiltere’yi sömürgeleştiren yerli olmayan bir tür olan sarı renkli maymun çiçeği (Mimulus guttatus) soyundan gelmektedir.
‘Shetland’ın Maymun Çiçeği’ olarak anılan bitki, küçük kırmızı lekelere sahip sarı çiçekler üretiyor. Tipik maymun çiçeğinden daha büyük ve çiçekleri daha açıktır.
Araştırmacılar, bulguların önemli olduğunu ve binlerce yıldan ziyade yerli olmayan türlerde kısa bir süre içerisinde önemli bir evrim adımının meydana gelebileceğini gösterdiğini belirtti.
Doç. Dr. Mario Vallejo-Marin, “Evrimin çoğu zaman binlerce ya da milyonlarca yıldır yavaş bir süreç olduğu düşünülüyor, ancak birkaç yüz yıl sonra büyük bir evrimsel adımın oluşabileceğini gösteriyoruz” dedi.
Stirling Üniversitesinden Biyolojik ve Çevresel Bilim bölümünden bir ekip, Leicester Üniversitesi’nden Dr James Higgins ile birlikte çalışarak, Shetland’daki Quarff yakınlarındaki saha çalışmalarını yaparken bitki ile “şans eseri” karşılaştıklarını ve ardından bitkiyi çalıştıklarını söylüyor.
Araştırmacı Dr. Violeta Simon-Porcar’ın öncülüğünde ekip, bitkinin genom boyutunu ölçüp Shetland ve Birleşik Krallık genelinde 30 popülasyon maymun çiçeği üzerinde araştırma yaptı.
Bitkiler daha sonra kontrollü koşullar altında büyütülmüş ve çiçeklenme ve bitki özellikleri, morfolojideki ve çiçeklenme zamanındaki genom duplikasyonunun etkisini karşılaştırmak için ölçümler yapılmış.
Ekip aynı zamanda yeni poliploid bitki ile Shetland Adaları’ndaki diğer popülasyonlar arasındaki ilişkiyi araştırmak için genetik analizler yaptı.
Genom duplikasyonu, çiçekli bitkilerdeki evrimsel tarihte yaygındır ve birçok ürün – patates, tütün ve kahve gibi – poliploidlerdir. Ancak, yakın tarihte böyle bir olaya şahit olmak çok nadir bir şey.
Genom çoğalması, farklı türler arasındaki hibridlerde özellikle yaygın olarak görülse de, yeni bitki genomu hibridizasyon olmadan ikiye katlandı ve hem babası hem de annesi ile aynı türlere sahip.
Stirling ekibi, yeni bitki gibi genç polibloidlerin, önemli bir evrim sürecinin ilk evrelerini araştırmak için bir fırsat sağladığını söylüyor.
Dr Vallejo-Marin, “İnsan faaliyetlerinin her türlü hayvan ve bitki türünü kendi doğal yaşam alanlarının çok ötesine taşıyor olması nedeniyle yeni poliploidin yerli olmayan bir bitkiyi içerdiği gerçeği çok etkili. Bu, yerli olmayan türlerin, bitki ve hayvanların yeni türlerinin oluşumu da dahil olmak üzere büyük biyolojik süreçlere giderek katılması imkânını doğuruyor” dedi.
Dr Vallejo-Martin ayrıca, “Genom duplikasyonunun, bu bitkinin morfolojisi ve yaşam stratejisi üzerinde ani etkileri olduğunu bulduk. DNA’larında çift hücre DNA’sı bulunan bitkiler, daha büyük çiçekler, daha büyük yapraklar, daha kalın sapları üretirler; ancak çiçeklenmeleri daha da uzun sürmektedir.” dedi.
“Her ne kadar bu tür değişiklikler teoriyle öngörülse de, onları göstermesi daha eski polipoidlerde olduğu gibi karmaşıktır, ebeveyn türleri eksik olabilir veya poliploid ve poliploid soyların ayrıştırılmasından beri gelişebilir.“
Bu araştırma Botanical Journal of the Linnean Society dergisinde yayınlandı.
Daha Fazla Bilgi İçin: Violeta I Simón-Porcar et al, Recent autopolyploidization in a naturalized population of Mimulus guttatus (Phrymaceae), Botanical Journal of the Linnean Society (2017). DOI: 10.1093/botlinnean/box052
Kaynak: Popüler Tarım